بروز و شیوع بیماریهای آمیزشی (STI) در کشورهای در حال توسعه بیشتر است و بیشترین شیوع در جوامع شهری، مربوط به مجردها و سنین جوانی (44-15) می‌باشد به طوری که پیشگیری و کنترل این بیماری‌ها ضروری است.
بیماریهای آمیزشی عبارتند از بیماری‌هایی که بطور عمده در نتیجه تماس جنسی با فرد آلوده منتقل می‌شود و شایع‌ترین علائم آن در مردان، تورم بیضه، زخم و ضایعات پوستی ناحیه تناسلی، تورم غدد لنفاوی کشاله ران و ترشح از مجری ادرار است.
عوامل بیماری زای عفونت‌های آمیزشی:
ویروس‌ها: تب خال، زگیل تناسلی، هپاتیت، HIV
باکتری‌ها: نایسریا گنوره (سوزاک)، تروپونما پالیدوم (سیفیلیس)، کلامیدیا، هموفیلوس دوکره‌ای (شانکر نرم)
قارچ‌ها : کاندیدا آلبیکنس
انگل: تریکوموناس واژینالیس
راه‌های انتقال بیماریهای آمیزشی
مقاربت محافظت نشده شامل تماس جنسی معمولی یا مقعدی
تزریق فرآورده‌های خونی آلوده
راه‌های ورود عامل بیماری
اندام تناسلی، مجاری ادرار، مخاط دهان، چشم، مقعد و خون
انواع شایع عفونت‌های آمیزشی
1-سوزاک 2- کلامیدیا 3- زگیل تناسلی 4-تب خال تناسلی 5- شانکروئید6- سیفلیس
سوزاک
عامل : نیسریا گنوره
علائم : در مردان 3-8 روز پس از تماس ظاهر می‌شود و بصورت ترشح چرکی از مجرا و سوزش ادرار شدید
شریک جنسی باید درمان شود
اورتریت غیر سوزاکی
علائم : در مردان ترشح آبکی از مجرا، سوزش خفیف در هنگام ادرار کردن
عامل : کلامیدیا، مایکوپلاسما
شریک جنسی باید درمان شود.
زگیل تناسلی
ویروس عامل این بیماری، باعث زگیل در ناحیة تناسلی می‌گردد. در ابتدا، زگیل‌های تناسلی کوچک، سفت و بدون درد هستند، ممکن است در ناحیه آلت، پوبیس و یا مجرای مرد باشند، همچنین ممکن است در اطراف مقعد بوجود آیند. اگر در مراحل اولیه درمان نشوند، ممکن است بزرگ شوند و نمایی گل کلمی و گوشتالو بوجود آورند.
اهمیت این زگیل ها در آن است که برخی از آنها ممکن است خطر سرطان دهانه رحم یا سایر سرطان‌های منطقه تناسلی را افزایش دهند.
تب خال تناسلی
عامل: ویروس تب خال ساده نوع 2
علائم: زخم تناسلی تاول‌دار دردناک در ناحیه تناسلی که طی چند هفته بهبود می‌یابد، آدنوپاتی حساس و نرم دوطرفه
شریک جنسی باید درمان شود
فرد در زمان علائم نباید تماس جنسی داشته باشد.
در صورت بروز یک بار ابتلا، توصیه می‌شود همیشه از کاندوم استفاده شود زیرا آلودگی مستمر است حتی در فازهای بدون علامت
شانکروئید
عامل: هموفیلوس دو کره‌ای
علائم: ضایعه اولیه به صورت وزیکول یا پاپول که به طرف زخمی شدن پیش می‌رود، زخم نرم و بسیار دردناک است .
یک هفته بعد از ضایعه اولیه آدنوپاتی یک طرفه دردناک و چرکی کشاله ران در 50 درصد موارد ایجاد می‌شود.
سيفليس:
يك بيماري آميزشي ميكروبي است كه با زخم و سفتي اطراف آن همراه است و در مرحله ثانويه بيماري ممكن است بيمار هيچگونه علايم دستگاه تناسلي نداشته باشد ولي علايمي مشابه ساير بيماري‌ها را نشان دهند.
علايم:
در اولين مرحله: 10 - 90 روز پس از تماس، زخم بدون دردی ظاهر می‌شود .
در دومین مرحله: 2 -6 ماه پس از تماس احساس بیماری به صورت (خستگی، درد، گلودرد) و ریزش موها، بثورات پوستی قرینه و بدون خارش ظاهر می‌گردد که خود به خود برطرف می‌شود.
در سومين مرحله:
پس از دو سال تخريب سيستم عصبي و حتي مرگ ظاهر مي‌شود.
عوارض: عوارض قلبي عروقي، عوارض عصبي بصورت فلج و تخريب اعضاء مختلف و بالاخره مرگ را بدنبال دارد. در صورت انتقال عامل به جنين، عوارض سيفليس مادرزادي بصورت بسيار متنوع ايجاد مي‌شود.
عامل: تر پونماپاليدوم است كه مار پيچي و شبيه پيچ درب باز كن بطري است.
تماس جنسي موجب تماس ميكروب با مخاط مي‌گردد اگر زخم دهاني وجود داشته باشد به ندرت از طريق بوسيدن انتقال آن ديده مي‌شود. نوع مادرزادي نيز ديده مي‌شود.
عوامل رفتاری خطر ساز :
• تغییر مداوم شرکای جنسی
• داشتن بیش از یک شریک جنسی
• مقاربت اتفاقی
• مقاربت با sex workers یا مشتریان آنان
• مقاربت محافظت نشده با فرد آلوده یا مشکوک به آلودگی
• ابتلا به STI در گذشته
• خالکوبی
• مصرف الکل یا هر دارویی قبل یا در خلال مقاربت
• داشتن شریک جنسی مرد
•
پیشگیری از بیماری های جنسی:
خویشتن داری در دوران تجرد
وفاداری به همسر
استفاده از کاندوم به منظور کاهش احتمال خطر
جایگزینی رفتار کم خطر به جای پر خطر
اقدام برای درمان خود و شریک جنسی به منظور پیشگیری از عفونت مجدد
عوارض بیماریهای آمیزشی :
- مرگ و میر
- مشکلات روانی (احساس ترس ،خجالت و گناه ...)
- عقیمی
- سرطان
