کارشناس ترویج تغذیه با شیر مادر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گناباد گفت: شروع تغذیه با شیر مادر ظرف یک ساعت اول تولد، اولین و حیاتی‌ترین گام برای کاهش مرگ و میر شیرخواران و کودکان است.
به گزارش وبدا، رضوان نبیلی با بیان اینکه بر اساس اطلاعات موجود، از کل 10/9 میلیون مرگ کودکان زیر 5 سال در جهان، تقریباً 4 میلیون نوزاد در طول ماه اول عمر می‌میرند، اظهار کرد: اگر تمام زنان ظرف یک ساعت اول تولد، تغذیه نوزادان خود را با شیر مادر شروع کنند، جان یک میلیون از 4 میلیون نوزادی که هر سال در جهان می‌میرند، حفظ می‌شود، از این رو ساعت اول تولد را ساعت استثنایی زندگی نامگذاری کرده‌اند.
وی تصریح کرد: وقتی نوزدان سالم در تماس پوست با پوست روی شکم یا قفسه سینه مادر قرار می‌گیرند، توانایی‌های قابل توجه خود را بروز می دهند، زیرا نوزادان هوشیارند، می‌توانند بخزند و با لمس ملایم مادر، تحریک شده و از روی شکم مادر، خود را به سینه او می‌رسانند و شروع به لمس و ماساژ آن می‌کنند؛ اولین لمس ملایم دست نوزاد و یا سر او توسط مادر، وقتی که نوزاد خود را به سینه مادر می‌رساند، ترشح اکسی‌توسین را در مادر تحریک می‌کند و در نهایت نوزاد سینه را در دهان گرفته و تغذیه را شروع می‌کند، این توالی وقایع برای بقاء نوزاد حائز اهمیت است.
کارشناس ترویج تغذیه با شیر مادر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گناباد با اشاره به اقدامات لازم برای اجرای موفق تغذیه با شیرمادر در ساعت اول تولد، اظهار کرد: وجود یک همراه برای حمایت عاطفی مادر در طی مدت دردهای زایمان، عرضه غذاهای سبک و مایعات به مادر در مرحله فوق، آزادی تحرک در طول درد، اجتناب از سزارین غیر ضروری، برقراری تماس مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد، فراهم نمودن امکانات برای اولین تغذیه با شیرمادر، توجه به تاثیر داروهای ضددرد روی شیرخوار و عدم استفاده از آن‌ها مگر به دلایل پزشکی از مهمترین اقداماتی است که به مادر کمک می‌کند تا احساس صلاحیت، حمایت، کنترل و آمادگی برای مراقبت و تغذیه شیرخوارش پیدا کند.
خانم نبیلی ادامه داد: مجبورکردن مادر به درازکشیدن و عدم تحرک، نخوردن غذا و مایعات در هنگام درد زایمان، استفاده از داروهای ضددرد، اپی زیاتومی، سرم تراپی، جدایی مادر و نوزاد بدون دلیل پزشکی و قنداق کردن محکم نوزاد که ممکن است تماس اولیه بین مادر و شیرخوار و برقراری تغذیه با شیرمادر را مختل کند، از مهمترین مواردی است که باید از انجام آن جلوگیری شود.
وی، اولین تغذیه نوزاد با آغوز، تولید شیر کافی برای تغذیه بعدی، قوی بودن رفلکس مکیدن نوزاد برای گرفتن صحیح سینه و تامین گرمای مورد نیاز نوزاد به ویژه نوزادان نارس و کم وزن را از مهمترین مزایای شروع تغذیه با شیر مادر در ساعت اول تولد برای مادر و نوزاد عنوان کرد و افزود: آغوز یا کلستروم که مایع طلایی یا هدیه زندگی هم نامیده می‌شود، نه تنها سرشار از مواد مغذی، بلکه حاوی مواد ایمنی‌بخش است که به عنوان اولین واکسن نوزاد محسوب می‌شود و او را در برابر بسیاری از بیماری‌ها حفاظت کرده و به تنظیم سیستم ایمنی در حال تکامل او نیز کمک می‌کند.
خانم نبیلی با تاکید بر اینکه گرچه مقدار آغوز در ساعات اولیه پس از تولد کم است ولی می‌تواند نیاز نوزاد را برطرف نماید، ابراز کرد: آغوز حاوی فاکتورهای رشد است که به تکامل و عملکرد موثر روده نوزاد کمک می‌کند و ورود میکروارگانیسم‌ها و آلرژن‌ها به بدن نوزاد را مشکل می‌سازد، همچنین با توجه به اینکه سرشار از ویتامین A است، علاوه بر حفاظت از چشم‌ها به کاهش عفونت‌ها نیز کمک می‌کند. عمل دفع در نوزاد را تحریک نموده و خروج موادی که سبب زردی در نوزاد می‌شوند را تسهیل می نماید.
کارشناس ترویج تغذیه با شیر مادر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گناباد با بیان اینکه زود شروع کردن تغذیه با شیر مادر سبب می شود شیر کافی برای تغذیه بعدی تولید شود، ادامه داد: رفلکس مکیدن نوزاد برای گرفتن صحیح سینه که در طول یک ساعت اول بسیار قوی است، به انقباض رحم و کاهش خونریزی مادر کمک می‌کند. همچنین شروع تغذیه با شیر مادر در ساعت اول تولد امکان تماس پوست نوزاد با پوست مادر را فراهم نموده و گرمای مورد نیاز نوزاد به ویژه نوزادان نارس و کم وزن را تامین می‌کند.
خانم نبیلی با تاکید بر اینکه پس از زایمان طبیعی و یا سزارین بدون بیهوشی، می‌توان بلافاصله تغذیه با شیر مادر را شروع کرد، گفت: در سزارین با بیهوشی عمومی، تغذیه با شیر مادر در ظرف چند ساعت اول تولد به محض هوشیاری و امکان پاسخگویی مادر و با کمک پرستار انجام می‌شود.
وی در خصوص مزایای تماس پوست نوزاد با پوست مادر پس از تولد، تصریح کرد: تماس پوست نوزاد با پوست مادر بلافاصله بعد از تولد و شروع تغذیه با شیر مادر از اهمیت خاصی برخوردارند، از این‌رو حتی اگر مادر قصد شیردهی نداشته باشد، باید این تماس اولیه برقرار شود و نوزاد بلافاصله پس از تولد باید به طور مداوم همراه مادر باشد تا به محض آمادگی، سینه مادر را بگیرد مگر آن که دلیل پزشکی غیر قابل اجتنابی مطرح باشد.
این کارشناس ترویج تغذیه با شیر مادر با تاکید بر اینکه باید پس از تولد، نوزاد را خشک کرده و لخت روی سینه مادر گذاشته و بپوشانند و ضمن مراقبت از هر دو، این تماس را حداقل برای مدت یک ساعت ادامه دهند، افزود: چنانچه تماس با مادر به هر دلیلی به تاخیر افتد در این فاصله پدر یا یک عضو دیگر خانواده می‌توانند تماس پوست با پوست را با نوزاد برقرار نمایند؛ برای نوزادانی که نارس هستند یا با ناتوانی و معلولیت متولد می‌شوند نیز تماس پوست با پوست بسیار مفید است، چنانچه علائم حیاتی نوزاد ثابت نیست و نیاز به توجه فوری دارد، تماس پوستی با مادر را می‌توان تا زمان پایدار شدن وضعیت او به تاخیر انداخت.
خانم نبیلی عنوان کرد: مطالعات متعدد نشان داده‌اند که تماس پوستی زودرس مادر و نوزاد منجر به افزایش قابل توجه میزان تغذیه با شیر مادر و طول مدت شیردهی می‌شود، مادر و نوزاد را آرام می‌کند، ضربان قلب و تنفس نوزاد را ثبات می‌بخشد و او را گرم نگه می‌دارد.
وی ادامه داد: گریه این دسته از نوزادان نسبت به آن‌هایی که جدا نگهداری می‌شوند کمتر است، بنابراین اضطراب و مصرف انرژی آنان نیز کاهش می‌یابد، نوزادی که در تماس نزدیک با مادر است می‌تواند به محض نشان دادن علایم آمادگی(رفتارهای پیش از تغذیه) مکیدن سینه را آغاز کند اما نباید او را مجبور کرد، زیرا بر رفتار بعدی او اثر سوء می‌گذارد، امکان جایگزینی باکتری‌های روده و پوست نوزاد را با باکتری‌های طبیعی مادر فراهم می‌کند زیرا مادر اولین کسی است که کودک را در کنار خود دارد و بهتر است نوزاد با باکتری‌های او آشنا شود نه یک پرستار، پزشک یا شخص دیگر که این میکروب‌ها برای نوزاد نقش دفاعی خواهند داشت.
وی با بیان اینکه مکیدن سینه مادر توسط نوزاد ظرف نیم ساعت اول تولد همراه با تماس پوستی تاثیر مثبت بر رابطه عاطفی مادر و نوزاد به ویژه در روزهای اول دارد، اظهار کرد: زنان در اولین تماس با نوزادان خود لذتی بی‌‍نظیر و باور نکردنی را تجربه می‌کنند و فرآیند رابطه بین مادر و نوزاد از همین جا آغاز می‌شود.
خانم نبیلی با اشاره به اینکه مشاهده شده که تماس کوتاه مدت 20- 15 دقیقه‌ای در ساعت اول زندگی بسیار مفید است، تاکید کرد: این در حالی است که حتی 20 دقیقه جدایی در طول ساعت اول ممکن است زیان‌آور باشد.
وی با بیان اینکه تماس پوست نوزاد با پوست مادر و تغذیه اولیه با آغوز، با کاهش مرگ و میر در ماه اول عمر ارتباط دارد، خاطرنشان کرد: افزایش تغذیه انحصاری با شیر مادر و افزایش طول مدت تغذیه با شیر مادر در ماه‌های بعد، منجر به ارتقاء سلامت و کاهش مرگ و میرهای بعدی می شود.
کارشناس ترویج تغذیه با شیر مادر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گناباد با تاکید بر اینکه باید رفتارهای پیش از تغذیه تشخیص داده شوند، اظهار کرد: زمانی که مادر و نوزاد به آرامی در تماس پوست با پوست یکدیگر هستند، نوزاد به طور مشخص یک سری رفتارها را پیش از تغذیه انجام می‌دهد که ممکن است از چند دقیقه تا یک ساعت و یا بیشتر طول بکشد.
خانم نبیلی با بیان این نکته که نباید هیچ فشاری بر مادر و نوزاد وارد شود که چگونه اولین تغذیه را انجام دهند یا چه مدت طول بکشد و یا نوزاد چگونه سینه را گرفته یا چقدر آغوز دریافت می‌کند، تاکید کرد: باید در نظر داشت که در اولین بار، آشنایی با سینه مادر برای نوزاد بر تغذیه ارجح است. در تغذیه بعدی کارکنان بهداشتی درمانی به مادر کمک می‌کنند تا نحوه صحیح در آغوش گرفتن و شیردهی و دیگر مهارت‌های مورد نیاز را یاد بگیرد و بتواند به نوزاد خود شیر بدهد.
وی ابراز کرد: دانشگاه علوم پزشکی گناباد در همین راستا و به منظور رسیدن به هدف والای ارتقاء سلامت نوزادان و پیشگیری از وقوع مرگ و میرهای قابل اجتناب دوره شیرخوارگی، برنامه تغذیه با شیر مادر در ساعت اول تولد را از سال 1394 آغاز نموده است.
خانم نبیلی افزود: برای اجرای هر چه بهتر این برنامه، فقط تغذیه با شیر مادر در ساعت اول تولد کافی نیست، بلکه مشارکت و حمایت خانواده، کارکنان بهداشتی درمانی، ماماها، متخصصین زنان و سایر عوامل زایمانی نیز در این شبکه حمایتی نقش بسزایی دارند.
وی تاکید کرد: اگر تماس پوستی مادر و نوزاد را بلافاصله پس از تولد و تغذیه نوزاد را با شیرمادر به محض آمادگی او شروع کنید، اساس تندرستی او را بنا نهاده اید.
