پیشگیری از سقوط در سالمندان

اگر در سنين سالمندی هستيد، خطر سقوط، يکي از خطرهايي است که هميشه در کمين شماست و تهديدتان مي‌کند.

تصور نکنيد که اين سقوط حتما بايد از يک جاي مرتفع باشد؛ بلکه سقوط از يک پله که شايد يک زمين خوردن عادي به نظرتان بيايد، در سنین سالمندی مي‌تواند خطرناک باشد. در میان افراد سالمند، افتادن و سقوط از مهمترین عوامل جراحت و مرگ است. اگر چه ممکن است این بلا تاکنون به سر شما نیامده باشد ولی احتمالا در میان دوستان و اطرافیانتان کسی را سراغ دارید که به دنبال سقوط و افتادن دچار مشکلاتی شده باشد.
طبق آمار ۳۳ درصد از افراد سالمند در طول سال دچار سقوط و افتادن می شوند. تقريبا یکی از هر ۱۰ سقوط منجر به آسیب جدی از جمله شکستگي استخوان‌هاي ران و لگن مي‌شود. سالمندان، به ويژه زنان سالمند، به علت پوکي استخوان، بيش از ديگران در معرض خطر ناشي از سقوط قرار دارند. علاوه بر خسارتی که از جانب زمین خوردن متوجه سالمند است، ترس از افتادن به خودی خود عاملی مضر است. حدود ۲۰ درصد از سالمندان به خاطر ترس از افتادن فعالیتهای روزمره خود را کاهش می دهند که باعث کاهش کیفیت زندگی آنها می شود.
بيماري‌هاي مربوط به عدم تعادل، مشکلات بينايي، مشکلات شنوایی، ضعف عضلاني، افسردگي، شرايط ايستادن، سرعت ادراک محرکها، عدم تعادل در راه رفتن و... از دلايل عمده سقوط سالمندان و شکستگي اعضاي بدن آنها مي‌باشد و اين در حالي است که با ایجاد تغييرات جزيي در محیط زندگی و شيوه زندگي می توان از بروز چنين اتفاقاتي پیشگیری نمود.
راه های پیشگیری از سقوط در سالمندان
- به مقدار کافی کلسیم دریافت کنید. بخشی از کلسیم مورد نیاز را میتوان با مصرف غذاهای غنی از کلسیم مانند شیر، ماست، پنیر، ماهی، سبزی‌های برگ سبز مانند بروکلی، سویا، شلغم، بادام و...تامین کرد. ویتامین D نیز به افزایش جذب کلسیم کمک می‌کند که برای دریافت بهتر آن، گاهی باید سالمندان مکمل ویتامینD مصرف کنند.
- تحرک بدنی داشته باشید. ۱۵ دقیقه در روز فعالیت بدنی داشته باشید و تمرین‌هایی مانند پیاده‌روی نرم و شنا که باعث افزایش قدرت عضلات استخوان می‌شوند و به نوعی به بهبود تعادل و انعطاف‌پذیری بدن کمک می‌کنند، انجام دهید.
- داروها را با مشورت پزشک مصرف نمایید.  مصرف بعضی از داروهای می‌تواند هوشیاری فرد سالمند را کاهش دهد. این عامل می‌تواند باعث از دست دادن تعادل و در نهایت سقوط می‌شود. بنا براین با پزشک در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید، صحبت کنید. پزشک‌ با بررسی این داروها و عوارض جانبی‌ که ممکن است خطر افتادن را افزایش دهند، می‌تواند شما را راهنمایی کند. حتی امکان دارد برای کاستن از احتمال افتادن، مصرف برخی داروها را قطع یا به جای آنها داروی دیگری تجویز کند.
- با پزشک در خصوص بیماریها و مشکلات صحبت نمایید. بیماری‌های معینی در چشم و گوش ممکن است خطر سقوط را افزایش دهند. اگر هنگام راه رفتن احساس سرگیجه دارید، دچار درد مفصل هستید، پاهایتان بی‌حس می‌شود یا نفس کم می‌آورید، لازم است پزشک را مطلع کنید. اگر تا به حال هنگام راه رفتن زمین خورده‌اید، جزئیات حادثه را یادداشت کنید. بیان جزئیات می‌تواند به پزشک کمک کند با توجه به موقعیت خاص شما راهنمایی‌تان کند. همچنین پیری چشم، ابتلا به آب مروارید، گلوکوم (آب سیاه) و نزدیک بینی می‌توانند دید افراد مسن را با مشکل مواجه کنند و احتمال سقوط را افزایش دهند.
از وسایل کمکی استفاده کنید. ممکن است پزشک به شما توصیه کند از عصا یا واکر برای حفظ تعادل استفاده کنید. از وسایل کمکی دیگری هم می‌توانید استفاده کنید؛ مانند میله‌ای در هر دو طرف پلکان، بالا بردن نشیمنگاه توالت‌فرنگی یا استفاده از توالت‌فرنگی دارای تکیه‌گاه دست، نصب میله‌های دستگیره نزدیک دوش یا وان، قراردادن نشیمنگاه محکم پلاستیکی برای دوش یا وان و استفاده از دوش دستی برای استحمام در حالت نشسته و...
 کفش مناسب بپوشید.  کفش‌های پاشنه‌بلند، دمپایی‌های گشاد و کفش‌های با کف صیقلی ممکن است خطر لغزیدن، از دست دادن تعادل و افتادن را افزایش دهند بنابراین کفشی بخرید که کاملا اندازه، محکم و پردوام باشد و کف آن نیز صیقلی نباشد. از خریدن کفش‌هایی با کف بسیار ضخیم هم بپرهیزید.
عجله نکنید. شما برای حفظ تعادل و قدم برداشتن نیاز به زمان بیشتری دارید و نباید عجله کنید. عجله، تعادل شما را به هم می‌زند.
محیط زندگی خود را بی خطر سازید.
-جعبه‌ها، روزنامه‌ها، سیم‌های برق، سیم‌های تلفن را از راهروها جمع کنید.
-فرش‌های لغزنده را با استفاده از نوار چسب دوطرفه یا هر وسیله دیگری روی زمین ثابت یا به کلی آن را جمع کنید.
-کف چوبی یا موکت شل‌شده یا کنده شده را فورا تعمیر کنید.
- لباس‌ها، ظروف غذا و سایر لوازم ضروری را دم دستتان قرار دهید.
-درصورت ریختن مایعات، روغن یا غذا، سریع آن را از روی زمین پاک کنید.
-از واکس غیرلغزنده برای براق کردن کفپوش اتاق استفاده کنید.
- جلوی وان یا دوش زیرپایی غیرلغزنده بگذارید.
-برای جلوگیری از پا گذاشتن روی اشیایی که دیدنشان مشکل است، خانه‌تان را کاملا روشن نگه دارید.
-در اتاق خواب، دستشویی و راهروها از چراغ خواب استفاده کنید.
-یک چراغ در نزدیکی تختخواب‌ نصب کنید تا احتمال افتادنتان کاهش یابد.
- مسیرهایی که در خانه بیشتر در آن رفت و آمد می‌کنید، خالی و بدون مانع نگه‌دارید.
-چراغ‌قوه‌هایی را در محل‌هایی که به‌راحتی قابل دسترس باشد، بگذارید تا در موارد قطع شدن برق، بتوانید از آنها استفاده کنید.

                                                                                 معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گناباد