آیا تا به حال به این فکر کردهاید که چه چیزی باعث میشود برخی افراد دیگر نخواهد به زندگی خود ادامه دهند؟؟ آیا تجربه این را داشتهاید که شنیده باشید یکی از افرادی که او را میشناختید اقدام به خودکشی کرده باشد؟ اگر اینطور باشد میبینید که چه افراد متفاوتی از این اتفاق تاثیر میپذیرند. یعنی این اتفاق تنها مربوط به خود آن فرد نیست. بلکه خانواده آن فرد، دوستان او و اگر شاغل باشد همکاران و کلا شبکه اجتماعی که آن فرد را در بر دارد، پوشش میدهد. و اثراتی که میگذارد کوتاه مدت نیست و تا مدتها با آن افراد میماند. پس فشار و بار زیادی را وارد میکند.
افرادی که در گذشته مشکلات زیادی داشتهاند و همچنان با مشکلات روانی، جسمانی درگیرند احتمال بیشتری دارد که به خود آسیب بزنند. خودکشی یک تراژدی دردناک و مشکل پیچیده اجتماعی است به عنوان یک مشکل جدی بهداشت عمومی و نیازمند توجه جدی همه ماست.
تحقیقات نشان میدهند پیشگیری از خودکشی در صورتی امکان پذیر است که مجموعهای از فعالیتها اعم از فراهم کردن بهترین شرایط برای فرزندان و درمان موثر اختلالات روانی را در بر بگیرد.
انتشار مناسب اطلاعات و آگاهی بخشی، عناصر اساسی در موفقیت برنامههای پیشگیری از خودکشی هستند. انسانها به دلایل متعددی اقدام به خودکشی میکنند. اختلالات روانی و اختلالات شخصیت نقش بسیار مهمی در اقدام به خودکشی دارند. در بین تمام افرادی که اقدام به خودکشی میکنند زنان بیشترین آمار را به خود اختصاص میدهند و مردان بیشترین تعداد خودکشی منجر به مرگ را دارند.
با آگاهی از دلایل احتمال خودکشی در افراد مختلف و علائم آن میتوانیم تا حد زیادی از عزیزان خود محافظت کنیم و گاهی در جهت بهبود حال روحی آنها قدمی برداریم. اکثر افرادی که اقدام به خودکشی میکنند قبل از اقدام رفتارهای خاصی از خودشان بروز میدهند. شناخت این رفتارها ممکن است منجر به پیشگیری از آن بشود.
برخی از رفتارهای افرادی که احتمال خودکشی در آنها وجود دارد از این قبیل می باشد:
1) صحبت کردن در مورد موضوعاتی مانند مرگ یا خودکشی و بی فایده بودن زندگی
2) تمایل به انزوا و گوشه نشینی و دوری از روابط اجتماعی
3) تغییرات خلقی
4) احساس ناامیدی عمیق و رنج روانی و داشتن احساس شدید شرم، تنهایی، غم و شکست در رسیدن به اهداف
5) استعمال بیش از حد مواد مخدر و الکل
6) روی آوردن به رفتارهای پرخطر با هدف نابودی
توجه داشته باشیم که خودکشی قابل پیشگیری است، مطالعات علمی نشان میدهد 90 درصد افرادی که اقدام به خودکشی میکنند از یک اختلال روانشناختی رنج میبرند که از این تعداد 80 درصد مبتلا به افسردگی هستند، بنابراین شناخت علائم و نشانههای افسردگی میتواند در پیشگیری از این اقدام ناخوشایند نقش عمدهای داشته باشد.
گروه سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه