در گرامیداشت هفته جهانی تغذیه با شیر مادر (16 – 10 مرداد)، دکتر اعظم‌السادات محمودیان متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با وبدا، به نقش متخصصین زنان در شیردهی موفق مادران پرداخت.
برای مشاهده مصاحبه تصویری کلیک کنید
درصد زیادی از متخصصین زنان و مامایی بر این باورند که شیردهی ارتباطی با رشته آنان ندارد و تغذیه شیرخواران بیشتر مرتبط با متخصصین نوزادان و کودکان است. آیا متخصصین زنان و زایمان در شیردهی موفق مادران نقش دارند؟
ضمن تبریک فرا رسیدن هفته جهانی ترویج تغذیه با شیر مادر، شعار امسال، تغذیه با شیر مادر: زیر بنای یک زندگی سالم است، در واقع همین گونه هم هست و پایه و اساس زندگی و سلامتی یک فرد در دوران بارداری و شیردهی گذاشته می‌شود. چون در زندگی هر فرد 1000 روز طلایی وجود دارد که این 1000 روز شامل 9 ماه زندگی داخل رحمی (270 روز) و 2 سال اول زندگی کودک (730 روز ) است. این 1000 روز نقشی منحصر به فرد در آینده فرد، اجتماع و کشور دارد. از این 1000 روز، 270 روز آن مختص دوران بارداری است که فرصت بسیار خوبی است برای آموزش به مادر، همسر و اطرافیان او در خصوص اهمیت تغذیه کودکش با شیر مادر و رفع کردن نگرانی‌های او و افزایش اعتماد به نفس او در شیردهی.
ویزیت های دوران بارداری چه شرایطی را برای موفقیت در شیردهی فراهم می‌کند؟
رابطه یک خانم باردار با پزشک فراتر از رابطه بیمار با پزشک است. چون در یک بارداری بدون مشکل که مادر باردار فشار خون نرمال دارد، بیماری زمینه‌ای ندارد، خونریزی غیر طبیعی ندارد، رشد جنین نرمال است و حاملگی تک قلو می‌باشد، این خانم باردار 10 بار توسط متخصص زنان و ماما ویزیت می‌شود و در شرایط عارضه دار هم که این ویزیت‌ها به دفعات بیشتری انجام می‌شود. از طرف دیگر خانم باردار اعتماد زیادی به پزشک متخصص زنان و کادر مامایی دارد. لذا دیدگاه آنها در مورد شیر مادر می‌تواند تاثیر بسیار زیادی روی انتخاب مادر بگذارد. یک متخصص زنان می‌تواند با مطرح کردن اهمیت تغذیه با شیر مادر در تصمیم‌گیری درست مادر نقش به سزایی داشته باشد. بر اساس تحقیقات صورت گرفته 78% خانم‌ها حتی قبل از بارداری یا در سه ماهه اول بارداری برای نوع تغذیه کودکشان، تصمیم را گرفته‌اند و این مداخله مثبت و زود هنگام متخصصین زنان و ماماها در مورد تغذیه شیرخوار با شیر مادر می‌تواند در بالا بردن اعتماد به نفس مادر باردار در شیردهی نقش به سزایی داشته باشد.
آیا نوع زایمان هم در موفقیت تغذیه کودک با شیرمادر تاثیر دارد؟
نوع زایمان هم در شروع شیردهی موفق مادران تاثیرگذار است. باید از انجام زایمان به روش سزارین پرهیزکرد؛ مگر در شرایطی که واقعاً ضرورت داشته باشد و زایمان به روش طبیعی میسر نباشد. اگر قرار شد زایمان به روش سزارین انجام شود، بی حسی موضعی به جای بی هوشی عمومی انتخاب شود، زیرا بی حسی موضعی کمک زیادی به تماس زودرس مادر و نوزاد ظرف ساعت اول پس از تولد می‌نماید که فواید زیادی هم برای مادر و هم برای شیرخوار و موفقیت در تداوم تغذیه با شیر مادر دارد.
فراهم آوردن چه شرایطی در هنگام زایمان می‌تواند در موفقیت تغذیه کودک با شیرمادر موثر باشد؟
در زایمان طبیعی باید بهترین شرایط را برای مادر در زایشگاه فراهم نمود. در شرایط کنونی در هنگام زایمان، اتاق‌هایی با تمامی امکانات در اختیار مادر قرار می‌گیرد که منحصر به فرد است. مزیتی که این اتاق ها دارند این است که حریم خصوصی مادر رعایت می‌شود و امکان حضور همسر، مادر و سایر اطرافیان (در جهت حمایت روحی و روانی) در این اتاق فراهم می‌شود مگر اینکه ممنوعیت پزشکی خاصی وجود داشته باشد. مادر می‌تواند در این اتاق‌ها به شرط نداشتن ممنوعیت پزشکی خاص راه برود و آزاد باشد، بخورد و بیاشامد و هیچ محدودیتی برای این مادران نیست.
انجام تماس پوست با پوست مادر و نوزاد و شروع اولین تغذیه کودک از پستان مادر چه زمانی باید صورت گیرد و به چه علت برقراری این تماس در اولین لحظات تولد ضرورت دارد؟
قبل از قطع شدن بند ناف و در همان ثانیه‌های اول تولد(هم در زایمان طبیعی و هم سزارین)، باید نوزاد را بر روی شکم و سینه مادر قرار داد و اولین تماس پوستی بین مادر و کودک را برقرار کرد و اجازه داد که حداقل به مدت یک ساعت این تماس برقرار باشد. تحقیقات نشان داده که نوزاد اگر در این شرایط قرار گیرد خودش پستان مادر را پیدا کرده و شروع به تغذیه می‌نماید. این تماس فواید زیادی برای مادر و شیرخوار دارد؛ از جمله نوزاد را گرم نگه می‌دارد. باعث برقراری ارتباط عاطفی مادر و شیرخوار می شود. به مادر و شیرخوار آرامش می‌دهد. تنفس و ضربان قلب را تنظیم می‌نماید و ....
انجام هم اتاقی مادر و شیرخوار در بخش پس از زایمان چه تاثیری در موفقیت با شیرمادر دارد؟
انجام هم اتاقی مادر و نوزاد در بخش بعد از زایمان هم فواید زیادی مانند متوجه شدن مادر از علائم زودرس گرسنگی شیرخوار، شیردهی کودک بر حسب نیاز و شناختن بهتر مادر توسط شیرخوار و .... دارد و باید در کل 24 ساعت شبانه‌روز انجام شود مگر در شرایطی که نوزاد بدحال باشد و نیاز به مراقبت‌های ویژه در بخش نوزادان داشته باشد.
و کلام آخر
در نهایت این که متخصصین زنان با انجام اقدامات فوق و مشارکت در اجرای دستورالعمل‌های ابلاغ شده می‌توانند گام مهمی در ارتقاء تغذیه شیرخوار با شیر مادر بردارند.
