در گرامیداشت هفته جهانی تغذیه با شیر مادر (16 – 10 مرداد)، دکتر راحله درفشی متخصص اطفال در گفت‌وگو با وبدا، به تشریح اهمیت و ضرورت تغذیه با شیر مادر پرداخت.
برای مشاهده مصاحبه تصویری کلیک کنید
1000روز اول زندگی ؛ دوران طلایی و کلیدی سلامت کودک
1000روز اول زندگی از زمان لقاح تا 9 ماهگی بارداری مادر و 2 سال اول پس از تولد دوران طلایی و کلیدی سلامت کودک می‌باشد و این دوران برای آینده هر انسان حیاتی است، زیرا فرزند به عنوان یک سرمایه اجتماعی و آینده‌ساز کشور در حال شکل‌گیری است؛ این 1000 روز بسیار ارزشمند است زیرا اگر در این دوران مادر از سلامت کامل برخوردار و رشد جنین هم رشد بسیار خوبی باشد و در 2 سال اول زندگی هم تغذیه خوب باشد، می‌توانیم فرزندی داشته باشیم که هم از نظر جسمی و هم تکامل ذهنی از وضعیت مطلوبی برخوردار باشد.
شیر مادر؛ مناسب‌ترین تغذیه برای شیرخواران و کلیدی شناخته شده برای سلامت
تغذیه با شیر مادر امنیت غذایی برای شیرخواران را از آغاز زندگی فراهم می‌کند و به امنیت غذایی کل خانواده کمک می‌کند. بسیاری از نوزادان به محض تماس پوست با پوست راه خود را به طرف پستان پیدا کرده و بدون کمک قابل توجهی شروع به گرفتن پستان مادر می‌کنند. اغلب مادران همان اوایل بارداری تصمیم خود را در مورد تغذیه با شیر مادر می‌گیرند.
معمولاً مادرانی که شیر می‌دهند، می‌گویند متخصصین مراقبت‌های اولیه در پاسخ آنها مبنی بر شکایت از درد پستان و درد نوک آن، خستگی مادر، گرسنگی نوزاد، بیقراری نوزاد و یا بد گرفتن سینه توسط نوزاد فوراً توصیه به استفاده از شیر خشک می‌کنند، در صورتی که می‌توان با مشاوره نگرانی مادر را برطرف کرد و تغذیه انحصاری با پستان را ادامه داد. زنانی که سن بالاتر دارند، تحصیلات بیشتر و سطح فرهنگی بهتر دارند و آموزش پذیرترند، مدت طولانی‌تری به کودک خود شیر می‌دهند.
هر مادر صرف نظر از وضعیت تغذیه‌ای خود به طور موفقیت آمیزی شیر تولید می‌کند. مناسب‌ترین تغذیه برای شیرخواران شیر مادر بوده و کلیدی شناخته شده برای سلامت آنهاست. میزان تغذیه با شیر مادر در کشورهای پیشرفته مدام در حال افزایش است.
شیر مادر؛ بهترین و مغذی‌ترین غذا/ تغذیه با شیر مادر؛ برقرار کننده مساوات و عدالت بین بچه‌ها
مدیر اجرایی یونیسف در سال‌های 1980 تا 1995 مکرراً یادآوری می‌کرد که تنها چتر محافظتی برای کودکانی که در مناطق محروم و فقیر متولد می‌شوند، تغذیه با شیر مادر است. او معتقد بود و توصیه می‌کرد تغذیه با شیر مادر برقرار کننده مساوات و عدالت بین بچه‌ها است، زیرا این روش تغذیه‌ای موجب می‌شود که همه کودکان جهان با هر زمینه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، زندگی سالمی را شروع کنند. شیر مادر باعث می‌شود میلیون‌ها کودک زنده بمانند، رشد کنند و در مسیر مناسب قدم بردارند. شیر مادر بهترین و مغذی‌ترین غذاست.
شیردادن به طور طبیعی موجب فاصله‌گذاری مناسب بین حاملگی‌ها می‌شود
سوء تغذیه هم به معنی کم وزنی و هم اضافه وزن است که با بیماری‌های غیر مسری ارتباط دارد. این دو فرم سوء تغذیه پیامدهای عمده‌ای برای سلامت درکوتاه مدت و دراز مدت دارند. شیر دادن به طور طبیعی موجب فاصله گذاری مناسب بین حاملگی‌ها از طریق مهار هورمونی تخمک‌گذاری می‌شود. در بعضی تحقیقات شواهد محکمی از تاثیر تغذیه با شیر مادر بر ضریب هوشی بالاتر و امکان پیشرفت بیشتر در آینده وجود دارد.
شیر مادر باعث جلوگیری از اسهال، کم وزنی و جلوگیری از چاقی می‌شود
وقتی کودک با شیر مادر تغذیه می‌شود، از یک سیستم خود تنظیمی بهره‌مند است، یعنی به محض سیر شدن، پستان را رها می‌کند. اما این سیستم خود تنظیمی در تغذیه با شیشه از بین می‌رود و مادران انتظار دارند شیرخوار تا ته شیشه شیر را بخورد که این موضوع باعث چاقی کودک می‌شود؛ تغذیه با شیر مادر حتی برای 9 ماه، موجب کاهش 30% چاقی می‌شود.
شیر مادر باعث جلوگیری از اسهال و کم وزنی و موجب تامین امنیت غذایی حتی در زمان بحران و شکستن چرخه فقر می‌شود.
شیر مادر فقط تغذیه نیست، بلکه دارای فاکتورهایی با کیفیت دارویی است که نقش مهمی در سلامت و حیات شیرخوار دارد.
اثرات منفی استفاده از شیر خشک
مطلقاً نباید پذیرفت که شیر خشک جایگزین شیر مادر است و حمایت عاشقانه از تغذیه با شیر مادر یک وظیفه است.
شیرخشک، شیر مادر را کاهش می‌دهد. شروع آن را به تاخیر می‌اندازد. احتقان پستان را افزایش می‌دهد. اعتماد به نفس مادر را مخدوش می‌کند، مدت تغذیه انحصاری و اصولاً تغذیه با شیر مادر را کاهش می‌دهد و سبب بیماری حاد و مزمن دوران کودکی می‌شود.
اگر مادری بتواند فرزندش را از شیر خودش تغذیه نماید، در واقع زیربنای زندگی سالم وی را در کوتاه مدت و هم در بلند مدت ایجاد کرده است. مطالعات نشان داده است که اگر ما بتوانیم تغذیه با شیرمادر را ترویج دهیم می‌توانیم از مرگ 823000 کودک و 20هزار مادر به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان پستان و تخمدان پیشگیری کنیم.
اگر بتوانیم فرزند را از شیرخودمان تغذیه نماییم در کوتاه مدت از بروز عفونت‌ها، مننژیت، گوش درد، بستری‌های مکرر و ویزیت‌های مکرر پیشگیری نموده‌ایم و در طولانی مدت هم در سال‌های آتی، عوارض قلبی عروقی، جاقی، افزایش چربی‌های خون و دیابت به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا می‌کند.
کودکان تغذیه شده با شیر مادر از بهره هوشی بالاتری برخوردارند
کودکانی که از شیرمادر تغذیه می‌کنند به دلیل ارتباط عاطفی بین مادر و کودک و همچنین وجود بعضی مواد خاص(امگا3 و امگا6) در شیرمادر که باعث تکامل بهتر بافت مغز می‌شود، از بهره هوشی بالاتری برخوردار هستند.
و پزشکان اطفال می‌توانند با کلام جادوئی‌شان، مادر را تشویق به شیردهی کنند.
