مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان این که مطالعات متعدد، نقش موثر روزه داري را در بهبود بيماري هاي مختلف نشان داده اند، خاطرنشان کرد: در اغلب بيماري‌هایی كه عادات غلط غذايي، چاقي و افزايش وزن در بروز آنها دخالت دارند، روزه داري مفيد است.
دکتر زهرا عبداللهی در گفت و گو با وبدا، گفت: مطالعات نشان داده است، روزه گرفتن براي مبتلايان به چربي خون بالا بسيار مفيد است و ميزان چربي هاي نامطلوب موجود در خون را تنظيم مي كند و موجب افزايش ميزان چربي هاي مفيد خون مي شود.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت بر مصرف سه وعده غذا در طول شبانه روز در ماه رمضان تاکید کرد و گفت: روزه داران همانند اوقاتی كه روزه دار نيستند، در طول شبانه روز، سه وعده غذا مصرف کنند، كه اين وعده ها شامل افطار، شام و سحر است.
دکتر عبداللهی درخصوص رعایت اصول تغذیه سالم در ماه رمضان تصریح کرد: بسیاری از افراد تصور می کنند، هنگام سحر باید غذاهای پرچربی و پرکالری میل کنند که در طول روز احساس گرسنگی نکنند، اما مصرف مواد غذایی پرچربی به خصوص در هواي گرم موجب تشنگی شدید و كم آبي بدن می شود.
وی بر مصرف غذای کم چرب و مواد غذایی پرفیبر مثل میوه ها و سبزی ها در وعده سحری تاکید کرد و گفت: مواد غذایی پرفیبر، آب زیادی در خود جذب می کنند و بدن می تواند آن را به آهستگی جذب کند و احساس تشنگی دیرتر عارض شود.
دکتر عبداللهی با بیان اینکه مصرف آب به مقدار زیاد در وعده سحری و مخصوصاً بین غذا توصیه نمی شود، خاطرنشان کرد: مصرف آب زیاد در وعده سحری، موجب رقیق شدن شیره معده و آنزیم های گوارشی شده و روند هضم غذا مختل می شود، لذا مصرف بی رویه آن توصیه نمی شود؛ همچنین باید توجه شود که مصرف مایعات مثل آب آشامیدنی، آبمیوه، شیر کم چرب ، دوغ بدون نمک در فاصله پس از افطار تا هنگام خوابیدن کمک می کند که تعادل آب و الکترولیت های بدن در هنگام روزه داری، حفط شود.
پرهیز از مصرف غذاهای سرخ شده و پرچرب
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با تاکید براینکه در ماه مبارك رمضان بهتر است از غذاهاي سرخ شده و پرچرب استفاده نشود، یادآور شد: مصرف غذاهاي سرخ شده و پرچرب، علاوه بر افزايش چربي هاي خون موجب سو هاضمه، ورم معده، اضافه وزن و چاقي مي شوند، همچنین مصرف زیاد چای به خصوص در وعده سحري توصیه نمی شود، زیرا چای مدرر است و باعث از دست دادن آب بدن شما می شود.
دکتر عبداللهی در ادامه بیان کرد: مصرف زياد مواد قندي و شيرين مثل كيك هاي خامه اي، شكلات، شيريني هاي خامه دار، زولبيا و باميه، باقلوا، حلواي خيلي شيرين و چرب، شله زرد شيرين و چرب در ايام ماه مبارك رمضان اضافه وزن و چاقي و خطر بالا رفتن قند خون را به دنبال دارد.
وی با بیان این مطلب که آش رشته غليظ همراه با پياز داغ كه حاوي روغن زيادي است و به وفور در افطار مصرف مي شود، غذاي مناسبي براي افطار نيست، افزود: این غذا موجب سوءهاضمه و اختلالات گوارشي ديگر مي شود و بهتر است به جای آن از آش رشته رقيق و كم روغن در وعده افطار استفاده شود.
دکتر عبداللهی با اشاره به این که در خردادماه طول شب كوتاهتر است، توصیه کرد: روزه داران بهتر است، اندکی پس از صرف افطار بسيار ساده و سبك (مثلاً 30 دقيقه بعد) اقدام به صرف شام نمايند و تا پيش از خوابيدن 2 ليوان چاي كم رنگ، يك ليوان شير كم چرب (كمتر از 2.5 درصد چربي) و حداقل 2 عدد ميوه نيز ميل كنند.
نخوردن سحری موجب چاقی می شود
وی گفت: برخلاف تصور برخي افراد، روزه بدون سحري نه تنها موجب كاهش وزن نمي شود، بلكه به دليل افت شديد قند خون در طي روز موجب مي شود تا شخص روزه دار در زمان افطار تمايل بيشتري براي خوردن غذاهاي شيرين و چرب پيدا كند و همين موضوع در نهايت منجر به اضافه وزن و چاقي مي شود.
دکتر عبداللهی با بیان اینکه مصرف غذاهاي سبك و مختصر شامل گروه هاي غذايي شير و لبنيات (مانند شير و ماست و پنير) ميوه ها و سبزي ها و نان و غلات (مانند برنج و نان) مانند ترکیب نان و پنير و سبزي كه يكي از عادات خوب غذايي هموطنان در اين ايام است، بسیار توصيه مي شود، بر مصرف نوشیدنی گرم تاکید کرد و گفت: مصرف شير گرم، فرني و يا شير برنج در هنگام افطار مناسب است، همچنین استفاده از مواد غذايي آبکي مثل سوپ، آش، حليم بدون روغن و همچنين مايعات به هنگام افطار و سحر موجب حفظ تعادل آب و املاح فرد روزه دار مي شود.
دکتر عبداللهی تاکید کرد: استفاده از سبزي ها و ميوه ها در هنگام افطار و همچنين در فاصله زماني بين افطار تا سحر به دليل اينكه منبع خوبي از فيبر هستند، براي دستگاه گوارش بسيار مفيد است و مانع بروز يبوست مي شود، علاوه براینها، توصيه مي شود در وعده سحري مقدار مناسبي سبزي هاي مختلف مصرف شود، سبزي ها با دارا بودن مواد مغذي مختلف و آب، علاوه بر تامين ويتامين ها و املاح مورد نياز بدن، از تشنگي فرد در طول روز جلوگيري مي كنند.
وی با بیان این که مصرف مواد غذايي شيرين در وعده سحري توصيه نمي شود، گفت: مصرف مواد غذايي شيرين با تحريك انسولين موجب ورود قند خون به داخل سلول ها و در نتيجه كاهش قند خون مي شوند، به اين ترتيب مصرف مواد غذايي شيرين و حاوي قندهاي ساده در وعده سحري موجب مي شود شخص زودتر گرسنه شود، از آنجا كه ميوه ها نيز حاوي قندهاي ساده هستند توصيه مي شود، در وعده سحري كمتر مصرف شوند؛ انواع ميوه را كه حاوي ویتامین ها و املاح معدنی است و بسيار مفيد براي سلامت بدن می باشد، بهتر است در وعده افطار و يا در فاصله افطار تا سحر مصرف كرد.
دکتر عبداللهی در ادامه تاکید کرد: توصيه مي شود براي تامين آب مورد نياز پس از صرف افطار و تا قبل از خواب به تدريج انواع ميوه، چاي كمرنگ و ساير مايعات به ويژه آب براي جبران كم آبي بدن نوشيده شود.
وی گفت: يكي از عادات غذايي نادرست روزه داران اين است كه به دليل تشنگي زياد افطار را با آب سرد و یا نوشیدنیهای سرد شروع مي كنند که توصيه مي شود، افطار را با نوشیدنیهای گرم و يا ولرم مانند آب ولرم، چاي کمرنگ و شیر گرم آغاز كنند و پس از آن روزه داران عزيز مي توانند از خرما يا كشمش استفاده كنند، زيرا اين دو سبب كنترل اشتها مي شود و از پر خوری به هنگام افطار ممانعت مي كند، علاوه بر آن مصرف خرما در ماه مبارك رمضان در تنظيم قند خون بسيار مفيد است؛ لذا توصيه مي شود كه در وعده افطار حتي المقدور 3 تا 5 عدد خرما مصرف شود و البته از مصرف بيش از حد خرما نيز مانند ساير شيريني ها پرهيز شود.
دکتر عبداللهی تصریح کرد: در وعده هاي سحر و افطار از پرخوري اجتناب کنید، و تا حد امکان به جاي مصرف انواع شيريني ها مثل زولبيا و باميه كه فقط حاوي انرژي و فاقد مواد مغذي (ويتامين ها و مواد معدنی) هستند، از مواد غذايي طبيعي شيرين مثل خرما، كشمش و انواع ميوه درحد متعادل استفاده شود. افراط در مصرف انواع شيريني به هنگام افطار چاقي و اضافه وزن را به دنبال خواهد داشت.
از نوشیدن آب زیاد هنگام افطار بپرهیزید
وی گفت: مصرف آب زياد به هنگام صرف افطار سبب اختلال در هضم مواد غذايي مي شود، بعد از صرف سحري نيز بسياري از روزه داران از بيم تشنگي فراوان آب مي نوشند كه عادت صحیح غذایی نيست.
وی همچنین افزود: روزه داران از نوشيدن بيش از اندازه چای در وعده سحري اجتناب کنند، چرا که چاي باعث افزايش دفع ادرار و از دست رفتن نمك هاي معدني كه بدن شما در طول روز به آن احتياج دارد مي شود.
دکتر عبداللهی با اشاره به اینکه روزه داران باید از مصرف تنقلات زياد در فاصله افطار تا سحر پرهيز كنند، گفت: اين قبيل مواد دير هضم هستند و سبب مي شوند كه به هنگام سحر به دليل پري معده ميل به غذا كاهش پيدا كند.
وی گفت: مصرف مواد غذايي سنگين، دير هضم، پر چرب و سرخ شده به هنگام افطار مناسب نيست، به طور كلي توصيه مي شود به جاي غذاهاي چرب و سرخ کرده از غذاهاي آب پز و بخارپز، كم چرب و كم نمك استفاده شود.
وی همچنین افزود: مصرف ميوه رنده شده، لبنيات مخصوصا شير كم چرب، استفاده از انواع سوپ ها و آش ها در افطار و سحر و نوشيدن چاي كمرنگ براي سالمندان روزه دار مفيد است و مي تواند تعادل آب و املاح را برقرار كند، همچنین مصرف يك ليوان شير در هنگام افطار و سحر و مصرف يك پياله ماست در موقع شام به كودكان و نوجوانان روزه دار توصيه مي شود.
دکتر عبداللهی در پایان در خصوص روزه دانش آموزان نیز یادآور شد: هرچند بخش عمده انرژي دانش آموزان در زمان روزه داري بايد از گروه غذايي نان و غلات تامين شود، اما مصرف مواد پروتئيني مانند انواع گوشت ها مخصوصا گوشت سفيد، تخم مرغ، شير و لبنيات براي آنها ضروري است.
