قرص «آلومینیوم فسفید» از جمله مواردی است که برای حفاظت از دانه‌های غلات در برابر حشرات وجوندگان مورد استفاده قرار می‌گیرد و در هندوستان به نام تجاری‌ای همچون کویک‌فوس(QuickPhos)، سلفوس(Celphos) و در ایران به نام قرص برنج معروف است.
قرص برنج به علت توانایی بالقوه در دفع آفات، در صنعت استفاده گسترده‌ای پیدا کرد و به علت قیمت ارزان به تدریج وارد بازار عطاری‌ها شد و در دسترس مردم قرار گرفت. این قرص می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت‌های خطرناک و کشنده‌ای از راه‌های خوراکی و استنشاقی و یا حتی تماس پوستی شود.
تا کنون گزارشات بسیاری از مسمومیت با این قرص به دلیل مصارف خانگی به دست رسیده است که تعدادی از قربانیان این مسمومیت‌ها کودکان هستند. به لحاظ مخاطرات ذکر شده، فروش این قرص در داروخانه‌ها و عطاری‌ها ممنوع اعلام شده و جز کالاهای قاچاق محسوب میشود.
علت مسمومیت‌زایی قرص برنج چیست؟
خاصیت سمی این قرص به علت آزاد شدن گازهای سمی در هنگام ترکیب آن با آب یا رطوبت موجود در هواست. استنشاق بوی قرص برنج نیز می‌تواند ایجاد مسمومیت کند. بوی گاز متصاعد شده از قرص‌های برنج مشابه بوی سیر یا ماهی فاسد است.
علایم مسمومیت با قرص برنج
علایم مسمومیت با قرص برنج غالبا 5 تا 10 دقیقه پس از مصرف خوراکی آغاز میشود و با توجه به عدم وجود پادزهر(آنتی‌دوز) اختصاصی، میزان مرگ و میر در این نوع مسمومیت بالا و حدود 70 تا 90 درصد گزارش شده است.
مسمومیت با این قرص علائمی از قبیل تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه، احساس فشار روی قفسه سینه، سردرد، لرزش، دوبینی، ضعف عضلانی، اختلالات قلبی عروقی و آسیب مجاری دستگاه تنفسی دارد و در نهایت باعث شوک، نارسایی قلبی، آسیب کبدی و کلیوی، تشنج و نهایتا کما و مرگ تا 72ساعت بعد از مصرف میشود.
اقدامات اولیه در بروز مسمومیت با قرص برنج
عوارض گوارشی این ماده 5 تا 10 دقیقه پس از مصرف بروز پیدا می‌کند، سپس سایر علائم ظاهر می‌شوند. تسریع در درمان حتی در بیماران به ظاهر بی علامت اهمیت بارزی در بهبود بیماران دارد و فرد مسموم باید به سرعت به مراکز درمانی انتقال داده شود.
در صورتی که مسمومیت از طریق استنشاق گاز متصاعد شده از قرص برنج یا تماس پوست و مخاط چشم با آن باشد، فرد باید به هوای باز منتقل شده و محل تماس با آب شستشو داده شود.
در صورتی که مسمومیت در اثر بلعیدن قرص برنج باشد، به فرد مسموم به هیچ وجه نباید مایعات داد. زیرا ماهیت مسمومیت‌زایی این قرص در معده ایجاد گاز است که این گاز به ریه‌ها راه یافته و در بین سلولها پخش میشود و نوشیدن آب این روند را تسریع می‌کند.
هشـــــدار!
خرید و فروش قرص برنج به علت ایجاد مسمومیت‌های شدید و کشنده به خصوص در کودکان، در همه داروخانه‌ها و عطاری‌های کشور ممنوع است و یک کالای قاچاق محسوب میشود. استفاده از این قرص به هیچ وجه برای مصارف خانگی توصیه نمی‌شود و میتوان برای نگهداری برنج در منزل از قرص سیر ضد آفت برنج که بی‌خطر و موثر است، استفاده کرد.
