خانواده اولين واحد اجتماعي است که کودک از لحاظ عاطفي و شخصيتي در آن رشد مي کند، از اینرو نقش مهم و موثری در پیشگیری از اعتیاد دارد.
به گزارش وبدا، سرپرست واحد سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گناباد گفت: خانواده مهمترين و اصلي‌ترين نهاد در ساخت بنيادهاي شخصيتي کودک است و مهمترين عامل در پي ريزي و چگونگي رشد شخصيتي اوست بطوریکه آداب و رسوم ، ايده آلها ، نگرش ها و آرزوهاي والدين و سطح تربيت آنها در طرز رفتار کودکان تاثير فراوان دارد. اکرم صاحبی افزود: اگر محيط خانواده ناسالم و نامناسب و روش تربيت نادرست باشد بي شک منشاء و سرچشمه بسياري از انحراف ها، کژرفتاريها و اختلالات رفتاري کودک خواهد شد چراکه کودک در خانواده تجربيات فراواني کسب مي کند و در اين محيط است که اخلاق، راه زندگي و فلسفه اجتماعي منعکس مي شود. وی با بیان اینکه بر اساس پژوهش های صورت گرفته، افراد معتاد بيشتر از ميان خانواده هاي از هم گسيخته ظاهر مي گردند، افزود: جدايي و طلاق بيشترين صدمه را به کودک وارد مي سازد بطوریکه تعداد زيادي از معتادان، نداشتن پدر و مادر يا وجود ناپدري و نامادري را به عنوان عامل اعتياد خود ذکر کرده اند و ميگويند براي گريز از احساس کمبود محبت و احساس بي پناهي و ناايمني و فراموش کردن غم ها و رنج هاي خود به دامن مواد مخدر پناه برده اند. صاحبی، احساس حقارت، بي کفايتي، ترس، انزوا وگوشه گيري، ناتواني در برقراري روابط عاطفي و اجتماعي، پرخاشگري و... را از جمله حالات روانی زمینه ساز اعتیاد به مواد عنوان کرد و افزود: این حالات روانی نتیجه سخت گيريها، خشونت ها، سرزنش و تحقيرهاي والدین است. وی افزود: در خانواده های سهل انگار که والدين به کودک و نوجوان خود آزادي کامل مي‌دهند و هيچ گونه کنترل و نفوذي روي فرزندان خود ندارند، در نتيجه رشد شخصيت آنان دچار اختلال مي گردد و از آنجا که اين افراد در زمان کودکي و نوجواني اميال و خواسته هايشان بدون چون و چرا ارضاء شده و کمتر مزه تلخي ها و محروميتها را چشيده اند، ورزيدگي لازم را براي مواجه با مشکلات زندگي ندارند و بهترين راه براي گريز از مشکلات را پناه بردن به مواد مخدر مي دانند. وی افزود: در خانواده هايي که پدر و مادر يا هر دوي آنها معتاد باشند و کودکان هر روز شاهد کشيدن ترياک و استعمال مواد مخدر توسط والدين خود باشند، زمينه مناسبي براي ابتلاي فرزندان فراهم مي شود، چون واکنش هاي اجتماعي افراد خانواده معتاد بر اثر تکرار تثبيت شده و براي ديگر اعضاي خانواده عادي مي گردد و عادي شدن مصرف مواد مخدر به سهولت در گرايش دادن اعضاي ديگر خانواده به سوي اعتياد کمک مي کند. صاحبی افزود: در خانواده های منفعل که زن و شوهر براي اجتناب از حل مشکلات و فرار از مسئوليت با يکديگر توافق مي کنند، نامناسب ترين شرايط براي الگو برداريهاي مورد نياز کودک يا نوجوان بروز مي کند و مانع تحول مطلوب بافت شخصيت مي‌شود، چنين خانواده هايي اجباراً در زندگي به راه حلهايي خارجي و سحر آميز وابسته مي شوند و در نتيجه نوعي آمادگي قبلي براي انواع مختلف وابستگي در کودکي که در اين محيط پرورش يافته است، بوجود مي آيد و نخستين برخورد با يک دوست وابسته به دارو مي تواند به احتمال زياد جرقه اي براي آغاز وابستگي دارويي باشد. سرپرست واحد سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گناباد در خصوص راههای پیشگیری از اعتیاد خاطرنشان کرد: دادن آموزشهاي لازم از طرف اولياء و مربيان در خصوص نحوه استفاده صحيح از اوقات فراغت، ارائه آموزشهای لازم به جوانان در مورد زندگي مستقل همراه با راهنمايي براي پيدا کردن شغل، انتخاب زوج و تشکيل خانواده با هدف مسئوليت پذيري بيشتر، ايجاد فضاهاي سالم تفريحي و سرگرم کننده در تمام نقاط کشور جهت جذب جوانان و نوجوانان و آشناساختن اولیاء با معرفي عوامل موثر بر اعتياد و معرفي علائم و نشانه هاي اعتياد در جوانان و نوجوانان از جمله مهمترین راههای جلوگیری و پیشگیری از اعتیاد است.
