تغییرات اقلیمی بزرگترین تهدید سلامت عمومی است

جمهوری اسلامی ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی آن در منطقه خاورمیانه، شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک (80 درصد) و ساختار اقتصادی با درآمد متوسط در برابر تغییر اقلیم بسیار آسیب پذیر است. کشورمان با یک سوم میانگین بارندگی جهانی، 3 برابر میانگین جهانی تبخیر، 3 برابر میانگین سرانه جهانی بیابان، یک سوم متوسط سرانه جهانی جنگل، 7.5 میلیون هکتار نقاط داغ بیابانی، نرخ بالای فرسایش خاک و فراوانی بالای رویدادهای شدید آب و هوایی مثل سیل، خشکسالی و آتش‌ سوزی جنگل‌ ها در برابر تغییرات اقلیم بسیار آسیب‌ پذیر است.

دمای کشور در50 سال گذشته، افزایش و میانگین سالیانه بارش کاهش یافته است. تغییرات اقلیمی به ‌طور مستقیم با تغییر الگوی آب و هوا (گرمای شدید، سیل، طوفان و خشکسالی) و به‌ طور غیرمستقیم با تغییر کیفیت آب، هوا و غذا بر سلامت انسان تأثیر می ‌گذارد.

استرس گرمایی موجب بیماری ‌هایی چون بی‌ حالی، اسهال، حساسیت پوستی، سکته مغزی و مرگ می ‌شود. آلودگی هوا موجب افزایش مرگ ناشی از عفونت‌ های تنفسی، سرطان ریه و بیماری‌های قلبی- عروقی می ‌شود. همچنین، تغییرات اقلیمی منجر به افزایش بیماری های عفونی منتقله از طریق آب، غذا و ناقلین و بیماری های ناشی از آلودگی هوا می ‌شود.

سازمان بهداشت جهانی پیش ‌بینی کرد که حدود 5 میلیون مرگ اضافی بر اثر تغییرات آب و هوایی بین سال های 2030 تا 2050 میلادی در جهان رخ خواهد داد.

بنا به گزارش این سازمان، تغییرات اقلیمی بزرگترین تهدید سلامت عمومی است و می ‌تواند دستاوردهای نظام سلامت در 40 سال اخیر کشور را تضعیف نماید. اهمیت موضوع فوق سبب شده است تا فدراسیون بین ‌المللی بهداشت محیط، شعار  "ایجاد جوامع تاب ‌آور از طریق کاهش خطر بلایا و تغییر اقلیم و سازگاری با آنها" را برای روز جهانی بهداشت محیط (26 سپتامبر سال 2024 مصادف با پنجم مهرماه امسال) انتخاب نماید. از آنجایی که نظام سلامت نقش بسیار مهم و حیاتی در تدارک خدمات سلامت مورد نیاز افراد آسیب دیده از آب و هوای نامطلوب و خطرات ناشی از تغییر اقلیم دارد، باید از سازگاری و تاب ‌آوری بالایی نسبت به اثرات تغییر اقلیم برخوردار باشد.

ضمن تبریک این روز به کلیه دست اندرکاران حوزه بهداشت محیط کشور اعم از بازرسین پرتلاش، کارشناسان صف و ستاد، دانشجویان، اعضای محترم هیات علمی دانشگاه ها و مدیران این بخش و فعالان بهداشت محیط در بخش خصوصی، درخواست دارم که با توجه به شعار روز جهانی بهداشت محیط و تعهدات بین المللی کشور درخصوص تاب آوری نظام سلامت در برابر تغییر اقلیم و همچنین لزوم تدوین سند سازگاری سلامت در برابر تغییر اقلیم مطابق بند ت ماده 22 قانون برنامه هفتم توسعه کشور، فعالیت های بهداشت محیط در کشور در این راستا توسعه یابد.

از این رو شایسته است با جلب مشارکت همه جانبه سازمان ها، تشکل ها، ذینفعان و صاحبنظران در راستای شعار این روز، در راستای اطلاع رسانی شعار به کلیه ذینفعان از جمله مدیران صنایع و اصناف، برگزاری سمینار با حضور مسئولین ذی ربط برای گرامیداشت روز جهانی بهداشت محیط، تقدیر شایسته از کارشناسان بهداشت محیط صف و ستاد که تلاش های شبانه روزی آنها منجر به بهبود شاخص های بهداشت محیط در کشور شده است، و انجام اقدامات تبلیغاتی با هماهنگی واحدهای روابط عمومی از جمله تهیه بنر، بیلبورد، مصاحبه با رسانه های جمعی و درج مطلب در روزنامه های محلی و کثیرالانتشار، اقدام شود.

                                                                                                                                                                           دکتر علیرضا رییسی
                                                                                                                                                             معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی